Uw pand als gemeentelijk monument: hoe werkt dat?

Heeft u een bijzonder pand in de gemeente Beekdaelen en denkt u dat het van cultuurhistorische waarde is? Dan kunt u samen met de gemeente onderzoeken of het in aanmerking komt voor aanwijzing als gemeentelijk monument. Hieronder leest u hoe dat proces verloopt en wat het voor u als eigenaar betekent.

Wat is een gemeentelijk monument

Naast beschermde monumenten vanuit het Rijk (rijksmonumenten) zijn er nog veel historisch waardevolle objecten en gebieden, die niet door het rijk beschermd zijn. Om dit waardevol cultureel erfgoed te beschermen kan de gemeente gemeentelijke monumenten aanwijzen.
Een gemeentelijk monument is een gebouw of object dat van belang is voor de gemeente vanwege zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. Denk aan oude boerderijen, kerken, molens, maar ook bijzondere woonhuizen of bedrijfspanden.

De voordelen van een gemeentelijk monument

Als eigenaar van een gemeentelijk monument draagt u actief bij aan het behoud van het lokale erfgoed en het karakter van uw omgeving. Tegelijkertijd biedt de aanwijzing u ook concrete voordelen:

U kunt in aanmerking komen voor subsidies of financiële ondersteuning.
Een monumentstatus vergroot vaak de maatschappelijke waardering en kan bijdragen aan de waarde van uw pand.
U komt in aanmerking voor deskundige begeleiding bij onderhoud en verbouwingen.
De gemeente denkt met u mee over passende oplossingen bij wijzigingen, verduurzaming of restauratie.
U draagt actief bij aan het behoud van het culturele erfgoed in Beekdaelen.

In 7 stappen van idee naar aanwijzing

Bent u eigenaar van een karakteristiek pand in de gemeente Beekdaelen en vraagt u zich af hoe het proces verloopt om dit aan te wijzen als gemeentelijk monument? Hieronder leggen we stap voor stap uit wat u kunt verwachten.

Stap 1. Initiatief nemen

U kunt zelf het initiatief nemen, of de gemeente kan contact met u opnemen. In beide gevallen is het eerste gesprek vrijblijvend. We bespreken samen de reden voor de mogelijke aanwijzing en wat het voor u betekent.

Stap 2. Onderzoek naar de waarde

U kunt zelf een onderzoek laten uitvoeren naar de cultuurhistorische waarden van uw pand. We noemen dit een bouwhistorisch onderzoek met waardenstelling. Dit is een deskundig onderzoek naar de historische (geschiedenis) en ruimtelijke waarde van het pand. Afhankelijk van uw situatie kunt u ook aanvullend onderzoek doen, bijvoorbeeld naar verduurzamingsmogelijkheden, herbestemmingsmogelijkheden van uw pand. De kosten van dit onderzoek zijn voor uw eigen rekening.

Stap 3: Aanvraag indienen

Als uw pand cultuurhistorisch waardevol blijkt, kunt u ervoor kiezen om een aanvraag tot aanwijzing tot gemeentelijk monument bij de gemeente in te dienen. Overweegt u een aanvraag in te dienen of wilt u graag meer informatie hierover? Neem dan contact met ons op via het online contactformulier. Na het invullen van uw gegevens nemen wij contact met u op.

Stap 4. Voornemen tot aanwijzing

Nadat uw aanvraag door de gemeente in behandeling is genomen, neemt het college van burgemeester en wethouders een besluit tot voornemen tot aanwijzing. Dit gebeurt altijd in overleg met u als eigenaar. U ontvangt dit besluit en krijgt de kans om uw mening te geven. Uw zienswijze wordt serieus meegenomen in de verdere besluitvorming.

Stap 5. Advies van de gemeentelijke adviescommissie

De onafhankelijke Monumentencommissie beoordeelt het voorstel en adviseert het college van burgemeester en wethouders over de mogelijke aanwijzing. Zij kijken onder andere naar de cultuurhistorische waarde, de staat van het pand en eventuele plannen die u als eigenaar heeft.

Stap 6. Definitief aanwijzingsbesluit

Het college neemt een besluit binnen 26 weken na ontvangst van de aanvraag tot aanwijzing. U ontvangt schriftelijk bericht over het besluit. Publicatie van besluit ligt 6 weken ter inzage met mogelijkheid tot beroep bij de rechtbank. Bij geen beroep is de aanwijzing onherroepelijk en volgt opname in het gemeentelijke erfgoedregister.

Stap 7. Bekendmaking aanwijzingsbesluit

De status 'gemeentelijk monument' op uw pand wordt ook verwerkt in het Kadaster. De gemeente blijft daarna voor u als eigenaar beschikbaar voor ondersteuning en vragen bij onderhoud, vergunningen en eventuele subsidiemogelijkheden.

De spelregels bij een gemeentelijk monument

Een gemeentelijk monument is geen museumstuk. U mag het gewoon gebruiken en bewonen. Wel gelden er enkele spelregels:

Voor wijzigingen, verbouwingen of sloop is in veel gevallen een omgevingsvergunning nodig. Lees meer over het verbouwen, herstellen of onderhouden van een monument.
Er geldt een instandhoudingsplicht voor gemeentelijke monumenten. Dat houdt in dat u een gemeentelijk monument niet mag beschadigen of vernielen. Ook mag u noodzakelijk onderhoud, dat nodig is voor de instandhouding, niet onthouden.
U mag een gemeentelijk monument niet herstellen, gebruiken of laten gebruiken op een wijze waardoor het wordt ontsierd of in gevaar gebracht.

Contact en meer informatie

Via onderstaand formulier kunt u uw gegevens achterlaten. Wij nemen dan contact met u op.

Vul contactformulier online in

Wilt u liever telefonisch iemand spreken? Bel dan 088 450 2000. Wij zijn van maandag tot en met donderdag te bereiken van 08.30 tot 17.00 uur. Op vrijdag van 08.30 tot 12.30 uur. We denken graag met u mee!

Veelgestelde vragen

Hieronder vindt u de antwoorden op veelgestelde vragen over uw pand als gemeentelijk monument.

Wat houdt de status van gemeentelijk monument precies in?

Een gemeentelijk monument is een pand of object dat vanwege zijn cultuurhistorische, architectonische of stedenbouwkundige waarde wordt beschermd door de gemeente. Dit betekent niet dat het ‘op slot’ zit voor veranderingen, maar dat ingrepen zorgvuldig worden afgestemd om het karakter te behouden. Er is vaak juist veel mogelijk, mits de erfgoedwaarden niet worden aangetast. Als u plannen heeft kunt u deze als in een vroeg stadium bespreken met de gemeente. Hierbij geldt: hoe eerder, hoe beter. We denken graag met u mee, ook over financiële ondersteuning. Lees hier meer over op de pagina monument verbouwen, herstellen of onderhouden.

Het college van burgemeester en wethouders is bevoegd om gemeentelijke monumenten aan te wijzen. In Beekdaelen doet het college dit op grond van de Erfgoedverordening Beekdaelen 2023, paragraaf 3, artikel 5 tot en met 16. Door deze gebouwen te beschermen, behouden we samen het karakter van Beekdaelen.

Is het veel werk om een pand als monument te laten aanwijzen?

Het proces kan wat tijd kosten, maar is over het algemeen goed te doorlopen. Gemeente Beekdaelen begeleidt u stap voor stap. Vaak is er eerst een onderzoek naar de historische waarde, gevolgd door een formeel besluit. Tijdens dat proces wordt er geluisterd naar uw wensen als eigenaar.

Betekent monumentstatus dat ik niks meer mag veranderen?

Nee, dat is een veelgehoord misverstand. Verbouwingen, onderhoud, verduurzamingen modernisering zijn mogelijk, maar moeten passen bij de historische waarde van het pand. In veel gevallen wordt er samen gezocht naar passende oplossingen, zodat comfort en behoud samengaan. Lees hier meer over op de pagina monument verbouwen, herstellen of onderhouden.

Wordt onderhoud niet veel duurder als het een monument is?

Niet per se. Sommige materialen of technieken moeten wel historisch verantwoord zijn, maar er zijn vaak subsidies of leningen met lage rente beschikbaar. Bovendien kan goed onderhoud op lange termijn juist kosten besparen.

Krijg ik te maken met veel bureaucratie?

Er is inderdaad extra overleg nodig met de gemeente bij grote aanpassingen, maar dit zorgt er juist voor dat ingrepen soepel verlopen zonder dat je later problemen krijgt met vergunningen. Klein, regulier onderhoud valt vaak buiten de vergunningplicht. Als u twijfelt over of werkzaamheden vergunningsvrij zijn, kunt u altijd vooraf navraag doen bij de gemeente.

Wat als ik later wil verkopen? Wordt het pand dan minder waard?

Onderzoek laat zien dat monumenten vaak juist stabieler in waarde blijven en soms in prijs stijgen, omdat ze uniek zijn en gewild bij kopers die authenticiteit zoeken. Er is wel een specifieke doelgroep, maar dat is vaak juist een voordeel.

Hoe zit het met verduurzamen van een monument?

Ook hier bestaan veel mogelijkheden. Isolatie, zonnepanelen en andere energiebesparende maatregelen kunnen vaak in aangepaste vorm worden toegepast. Er bestaan speciale regelingen en technieken om dit te combineren met behoud van het historische karakter. Lees hier meer over op de pagina monument verbouwen, herstellen of onderhouden. Bekijk ook de pagina adviesladder voor zonnepanelen en erfgoed.

Moet ik lid worden van een monumentenvereniging of iets dergelijks?

Dat is niet verplicht. Wel kan het nuttig zijn om lid te worden van een lokale of landelijke vereniging voor kennisdeling en advies, maar dat is volledig vrijwillig. U kunt zich ook aanmelden bij het gemeentelijk erfgoednetwerk Beekdaelen. U ontvangt dan automatisch twee keer per jaar de digitale erfgoed nieuwsbrief en de uitnodiging voor de jaarlijkse Erfgoedavond Beekdaelen. Zo blijft u op de hoogte van het laatste nieuws op het gebied van erfgoed in de gemeente.

Wie betaalt het onderzoek naar de monumentwaarde?

In Beekdaelen is er geen subsidie beschikbaar voor monumenten, ook niet voor bouwhistorisch onderzoek. Bij de provincie en bij het rijk zijn er soms subsidies beschikbaar. Zie ook de Erfgoedpagina voor actuele informatie.